In bijna elke sport waarbij 2 teams het tegen elkaar moeten opnemen zie je hetzelfde fenomeen terug. Gemiddeld wint de thuisploeg meer dan de uitploeg. Hoe komt dit en hoe groot is dit voordeel precies in statistieken? Waarom is het thuisvoordeel in voetbal zo belangrijk, en hoe kunnen we dit gebruiken in onze sportweddenschappen? Zijn er uitzonderingen op deze regel?
Wist jij dat het thuisvoordeel al decennia lang aan het verkleinen is? Hoe beter de spelers worden, hoe minder emoties roet in het eten gooien bij de hoogste disciplines van de sportwereld.
Psychologische voordelen & trucjes in eigen huis
Er zijn dus enkele serieuze voordelen om voor eigen publiek te spelen die ook een effect hebben op je hersenen. We gaan meteen verder in op de voornaamste feiten met een korte analyse van het effect en hoe dit ons wedden op voetbal succesvoller kan maken.
Extra motivatie – een mooi placebo effect
Het publiek wordt nogal eens vaak de “12de man” genoemd. Logischerwijs volgt deze regel: Hoe meer fans er zitten te schreeuwen op je goede & slechte acties, hoe meer vuur er onder je kont wordt in brand gestoken. De thuisploeg heeft dus bijna altijd een voordeel in nummers & enthousiasme, met één grote uitzondering op deze regel.
Stadsderby’s worden minder beïnvloed door deze extra motivatie. Dit kan niet alleen zijn door het feit dat er meer publiek makkelijk kan reizen ‘op verplaatsing’. Het kloppen van je grote rivaal is zelf ook al een grote extra motivator.
Beïnvloeding van de scheidsrechter
Als je een wedstrijd moet arbitreren dan krijg je vaak heel moeilijke beslissingen die net kantje boordje zijn. Wil jij verantwoordelijk zijn om een penalty op een ster zoals Cristiano Ronaldo te missen? Dit gaat dan ook weer een beetje hand in hand met de regel ‘hoe hoger het niveau, hoe minder het voordeel’. En veel heeft te maken met de scheidsrechters.
Op een groot toernooi zoals een WK of de Champions League heb je vaak meerdere assistenten en zelfs een VAR die bij moeilijke spelfasen even de replay kan checken. Hierdoor wordt de arbiter dus minder hard onder druk gezet door een joelend thuispubliek. Het is een statistisch feit dat er meer fouten op het uit-team gecalled worden dan op het thuisteam in bijna elke sport!
Kennis van het eigen terrein
Veel teams spelen met een bekend systeem, denk maar aan het oude Barcelona met hun tiki taka voetbal onder manager Guardiola. Moest je het niet kennen, dit is een systeem met heel veel korte passen en een hoge defensieve lijn met veel druk op de tegenstander. Het doel is dus om het grasveld zo klein mogelijk te maken.
Een grasveld voor voetbal kan altijd tussen bepaalde dimensies zijn die erg met elkaar kunnen verschillen. Het moet tussen de 90 & de 120 meter lang zijn bijvoorbeeld. Net tijdens deze Barca periode met hun tiki taka, werd het veld altijd zo kort mogelijk gehouden om op hun tactiek te kunnen inspelen. Vaak werd zelfs heel het veld ondergespoten met water vlak voor de wedstrijd om de bal zo goed mogelijk te laten glijden ook.
Teams hebben dus thuis meer controle over de specifieke impact van het grasveld zelf, wat een groot tactisch voordeel kan opleveren. Deze feiten worden trouwens allemaal ook gebruikt om hoe bookmakers odds bepalen.
Impact van het reizen
Dit is voor kleine landen zoals Nederland & België niet bepaald een groot nadeel, maar voor Europese matchen kan de lange vlucht van Engeland naar bijvoorbeeld Rusland wel eens een verschil kunnen maken. Nog extremer zijn situaties waarin jetlag kan voorkomen, maar gelukkig is dit meestal enkel bij grote internationale toernooien het geval. Teams vertrekken dan meestal ook goed op voorhand om hier aan te wennen.
Locale weersomstandigheden
Spaanse ploegen zullen het ongetwijfeld moeilijker hebben in het putje van de winter in Zweden en vice versa. Wennen aan een nieuw klimaat is dan ook wel moeilijk en zeker een grote factor in internationale thuisvoordelen.
Hoe groot is het thuis voordeel precies in verschillende sporten & waarom?
Het eerste dat je echt moet weten is dat hoe beter de teams, hoe minder dit voordeel precies. Sporten met een grotere reputatie & meer geld om spelers zo goed mogelijk op te leiden verkleinen dus jaarlijks dit effect.
In het tennis zien we voornamelijk rare dingen die we niet meteen. Wanneer twee spelers van wereldklasse tegen elkaar spelen, is er amper een thuisvoordeel te zien. Grandslams hebben dan ook bijna altijd dezelfde spelers in dezelfde finales opnieuw tegen elkaar. Het grootste voordeel (buiten thuispubliek) ligt dan eerder in speelstijl & type ondergrond.
Bij de Amerikaanse sporten is het eigenlijk net hetzelfde. In baseball slagen de allerbeste ‘batters’ net hetzelfde gemiddelde voor eigen huis als voor andere publieken. En dit kan te maken hebben met het feit dat dit zulk een technische sport is. Je traint dan ook elke week bijna net dezelfde bewegingen, een bal raken op een bepaalde manier is natuurlijk veel eenvoudiger om te oefenen dan bijvoorbeeld alle verschillende mogelijke tactische combinaties in het voetbal.
Bij voetbal kan je niet echt op 1 ding trainen om dit dan makkelijk op elke match boven te halen. Er zijn veel meer dynamische factoren die je speelstijl beïnvloeden. Basketbal is dus net hetzelfde, in de NBA wint de thuisploeg meer dan 60% van de wedstrijden.
Een aantal statistieken over het thuisvoordeel
In het seizoen 2018-2019 won Ajax & PSV van de 17 thuiswedstrijden er respectievelijk 15 & 16. Voor de uitwedstrijden deden ze het iets minder goed, met 13 voor Ajax en 10 voor PSV. De totaalcijfers zie je meteen hieronder:
Bij de Engelse Premier League is het iets minder. Ongeveer 48% van de thuiswedstrijden worden gewonnen door de thuisploeg, 22% spelen gelijk en rond de 28% eindigt in een winst voor de uitploeg. Natuurlijk zit er een beetje verandering in over een lange periode. De uitploeg begint meer & meer te winnen op verplaatsing door de jaren heen. Dit weet je dus al, dat dit voornamelijk komt door een verbetering in de voorbereiding & trainingswijzen zodat emoties minder belangrijk zijn tijdens wedstrijden.
